DOS ve Windows dört farklı bellek türü kullanırlar: yerleşik bellek (conventional memory), üst bellek blokları (UMB-Upper Memory Blocks), uzatılmış bellek (XMS - extended memory) ve genişletilmiş bellek (EMS - expanded memory).

• Yerleşik bellek, sisteminize takılı ilk bellek modülünün ilk 640K'lık bölümüdür.
• Üst bellek blokları, yerleşik belleğin üstündeki 384K'lık bellek alanıdır. Bu alan yalnızca okunabilir bellek (ROM) yongaları ve ilave RAM modülleri ile ilgili kodlar için kullanılır. Ayrıca, belleğe yerleşen TSR programlar da yerleşik bellekten bu alana aktarılarak 640K'nın boş yere kullanılması önlenir.
• Uzatılmış bellek sisteminizde ilk 640K'lık bellekten sonra 1024K'dan (1MB) başlayan toplam bellek alanıdır. Uzatılmış belleğin ilk 64K'sı Yüksek Bellek Alanı (HMA- High Memory Area) olarak adlandırılır. Yüksek Bellek Alanı DOS 5 ve üstü DOS sürümleri ve Windows tarafından kullanılır. Windows 3.x'in çalışabilmesi için 1MB'ın üstündeki bellek alanının en azından bir kısmının uzatılmış bellek olarak tanımlanması gereklidir. Windows 95 ve OS/2 ise bu bellek türleri arasında bir ayırım yapmaz
• Genişletilmiş bellek, yine 1 MB'ın üstündeki bellek alanıdır, ancak uzatılmış bellekten farklı şekilde tanımlanmıştır. Bazı DOS programları bu tür bellek isterler.

Sizin anlayacağınız, DOS programları genelde sadece yerleşik ve genişletilmiş bellek kullanırlar. Buna karşılık Windows sadece yerleşik ve uzatılmış bellek türlerini kullanır. En az 2MB RAM'e ve 386 işlemciye sahip bir PC'de Windows, ' Geliştirilmiş 386 Kipi' (386 Enhanced mode) adı verilen kipte çalışabilir ve gerekirse uzatılmış belleği genişletilmiş bellek haline dönüştürebilir. Bugün artık 286 PC'ler ortadan kalktığına göre herkesin Geliştirilmiş 386 kipinin olanaklarından faydalanabileceğini söylemek mümkün.

CONFIG.SYS dosyasında bulunan EMM386.EXE satırı uzatılmış belleği genişletilmiş bellek haline getirmeye yarar. Ancak bu bellek türü, aynı alanı kullanmasına karşın, daha ağır bir bellek türüdür ve Windows'un yavaşlamasına neden olabilir. Bu nedenle, Windows'un ve Windows altında çalıştırdığınız DOS programlarının optimum performansta çalışması için sisteminizdeki tüm genişletilmiş belleği uzatılmış bellek haline getirmenizi öneririz. Bunun yöntemi CONFIG.SYS'deki EMM386.EXE satırının başına REM yazarak satırı iptal etmektir. Ancak Windows dışından çalıştırmak istediğiniz DOS programları varsa EMM386.EXE satırını tekrar aktif hale getirebilirsiniz. Özellikle bazı DOS oyun programları genişletilmiş bellek istedikleri için bu gereklidir.

DOS'un MEMMAKER programı ile bellek ayarlarınızı yaparken size genişletilmiş (EMS) bellek gerektiren programınız olup olmadığı sorulur. Bu soruya Evet yanıtını verdiğinizde yukarıda sözünü ettiğimiz EMM386.EXE satırı CONFIG.SYS dosyasına eklenir. Bu soruya Evet yanıtı verip gerekirse EMM386.EXE satırının başına REM yazmak ve sadece genişletilmiş bellek gerektiren programları çalıştırmadan önce satırın başındaki REM yazısını kaldırmak akıllıca bir çözümdür.

Windows 3.x'in çalışması için mutlaka gereken uzatılmış belleği (XMS) kullanabilmek içinse CONFIG.SYS dosyasında HIMEM.SYS satırı mutlaka bulunmalıdır. Windows 3.1'in düzgün çalışabilmesi için en az 4MB uzatılmış belleğe sahip olmalısınız. Windows for Workgroups veya belleğe aç programlar kullanacaksanız bellek miktarının en az 8 MB olmasını öneririz.